Lăng Ông Bà Chiểu - Điểm đến lịch sử và di tích văn hóa hấp dẫn

Lăng Ông (Bà Chiểu) là một trong những địa danh lịch sử nổi tiếng của TP. HCM, được xây dựng để tưởng nhớ nhân vật lịch sử quan trọng của Việt Nam: ông Lê Văn Duyệt - một vị tướng nổi tiếng trong lịch sử đấu tranh chống lại thực dân Pháp.

Đây không chỉ là một điểm tham quan lịch sử quan trọng mà còn là một điểm đến yêu thích của những người có niềm đam mê với văn hóa và kiến trúc truyền thống của Việt Nam. Qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá và tìm hiểu thêm về câu chuyện lịch sử cũng như các đặc điểm độc đáo của Lăng Ông (Bà Chiểu) bạn nhé!

1. Giới thiệu về lăng Ông Bà Chiểu

Lăng Ông Bà Chiểu, một trong những công trình tâm linh cổ xưa nhất của Sài Gòn, nằm giữa trung tâm phố thị đông đúc và hối hả. Trải qua hơn 2 thế kỷ, nơi đây đã trở thành một trong những địa điểm du lịch thu hút đông đảo khách thập phương và người dân Sài Gòn đến để tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của thành phố.

Không chỉ là một di tích lịch sử quan trọng, Lăng Ông Bà Chiểu còn là nơi cầu nguyện của những người có đức tin, thường được tìm đến để tạ ơn và xin cầu nguyện cho gia đình và những người thân yêu. Ngoài ra, tại đây bạn còn có thể tìm thấy không gian thanh bình, tĩnh lặng, giữa lòng Sài Gòn nhộn nhịp.

• Địa chỉ: Số 1 đường Vũ Tùng, Phường 3, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh;
• Giờ mở cửa: 07:00 - 17:00 tất cả các ngày trong tuần.

2. Cách di chuyển đến lăng Ông Bà Chiểu 

Nếu lựa chọn di chuyển bằng phương tiện cá nhân thì bạn có thể đi tham khảo các hướng đi sau:

• Nếu đi hướng từ Quận 5  thì bạn có thể chọn đi từ đường Điện Biên Phủ -  Đ. Hồng Bàng - Ngô Quyền -  Đ. Đinh Tiên Hoàng
• Nếu đi từ Quận 1 thì có thể chọn đi theo Pasteur đến Hai Bà Trưng - Điện Biên Phủ - Nguyễn Thị Minh Khai - Phùng Khắc Khoan - Lê Văn Duyệt 

Ngoài ra bạn cũng có thể bắt các tuyến xe buýt 18, 31, 36  nếu như muốn di chuyển bằng các phương tiện công cộng từ quận 1. Còn từ quận 5, bạn có thể bắt xe số 8.

3. Lịch sử của Lăng ông bà chiểu

3.1. Những câu chuyện li kì về cuộc đời tả quân Lê Văn Duyệt

Theo sử sách cổ, Tả quân Lê Văn Duyệt sinh năm 1764 tại Trà Lọt (nay thuộc Định Tường, tỉnh Tiền Giang). Ông là một vị quân sư, tướng quân tài ba, đã có nhiều đóng góp với triều đình nhà Nguyễn và phục vụ trung thành dưới triều vua Minh Mạng và Gia Long.

Tuy nhiên, vào năm 1835, trong thời kỳ của vua Minh Mạng, xảy ra vụ Phiên An và Lê Văn Duyệt bị buộc tội che chở quân phỉ đảng, dẫn đến biến loạn. Mặc dù ông đã qua đời khi đó, tên của ông bị đưa vào bia đá với 8 chữ "Quyền yêm Lê Văn Duyệt phục pháp xử" để chịu tội.

Đến năm 1841, trong thời kỳ của vua Thiệu Trị, Tả quân Lê Văn Duyệt mới được minh oan, bia đá bị dẹp bỏ, và mộ ông được xây dựng lại cao và rộng hơn. Vào ngày 06/12/1989, toàn bộ khu Thượng Công miếu (nay còn gọi là Lăng Ông Bà Chiểu) đã được Bộ Văn Hóa công nhận là Di tích Lịch sử Văn hoá cấp Quốc gia.

3.2. Tại sao lại có tên gọi là Lăng Ông Bà Chiểu?

Để tôn trọng Tả quân và không phạm húy, người ta thường không gọi tên ông mà sử dụng biệt danh "lăng Ông" thay thế.

Khu lăng của Tả quân nằm sát bên chợ Bà Chiểu, sau một thời gian dài, người dân đã kết hợp hai từ "lăng Ông" và "chợ Bà Chiểu" thành cụm từ "lăng Ông Bà Chiểu" để chỉ địa điểm lăng mộ của ông.

4. Tham quan Lăng ông bà chiểu ở Bình Thạnh

4.1. Kiến trúc của Lăng ông bà chiểu

Nhà Bia

Trước lăng ông là một nhà bia với tên gọi "Lê công miếu bia", được khắc bằng chữ Hán và viết bởi Kinh lược sứ Hoàng Cao Khải vào năm Giáp Ngọ (1894). Nội dung văn bia ca ngợi công đức vĩ đại của Đức Tả quân Lê Văn Duyệt đối với triều đình và nhân dân.

Lăng Mộ

Công trình đầu tiên được xây dựng trong lăng là lăng mộ, tạo nên điểm nhấn cổ kính của nơi đây. Lăng mộ bao gồm hai ngôi mộ song táng: Tả quân ở bên phải (nếu nhìn từ nhà bia vào) và vợ ông - bà Đỗ Thị Phận ở bên trái. Mộ lăng Ông Bà Chiểu có hình dáng giống như con rùa nằm, hay còn được gọi là "mộ quy". Tường bao quanh mộ được làm từ đá ong dày, kết nối với sân đốt nhang đèn.

Miếu thờ

Khu miếu thờ Tả quân Lê Văn Duyệt, còn được biết đến với cái tên Thượng Công Linh Miếu, là trung tâm tín ngưỡng của cộng đồng dân cư để thờ cúng vị quân sư tài ba này. Trong khuôn viên miếu thờ, có ba gian được xây dựng theo kiểu kiến trúc truyền thống của Việt Nam: Tiền Điện, Trung Điện và Chính Điện. Mỗi gian đều có kết cấu và vật liệu khác nhau, tuy nhiên đều mang đậm nét đặc trưng của kiến trúc Việt Nam xưa.

Chính điện là công trình kiến trúc được xây dựng từ năm 1970 bằng bê tông cốt thép. Đây là nơi tôn kính Đức Thượng công Tả quân Lê Văn Duyệt - Tổng trấn Gia Định thành. Tại giữa chính điện, được đặt bức tượng đồng uy nghi của Ngài, với chiều cao 2,7m và trọng lượng 3.000kg. Bức tượng được đúc vào năm 2008, lấy mẫu từ chân dung Tả quân Lê Văn Duyệt được in trên tờ giấy bạc lưu hành tại Sài Gòn trước năm 1975.

4.2. Xin xăm ở Lăng ông bà chiểu

Khu Tây Lang của lăng là nơi mà người dân và du khách thường đến để xin xăm vào những ngày đầu xuân hoặc trong các dịp mang ý nghĩa trọng đại, với mong muốn nhận được sự chở che và may mắn. Có thể nói, đây là một phong tục đẹp của dân ta bao đời nay. 

4.3. Lễ hội lăng Ông Bà Chiểu

Tại lăng Ông Bà Chiểu, có hai lễ hội chính đó là Lễ hội Khai hạ và Lễ giỗ Đức Tả quân Lê Văn Duyệt.

Lễ hội Khai hạ

Lễ hội Khai hạ - Cầu an tại Lăng Ông diễn ra hàng năm vào ngày mùng 7 tháng Giêng âm lịch, tuân theo nghi thức tế cung đình triều Nguyễn. Nghi lễ được phân thành nhiều phần, bao gồm hạ nêu, khai hạ, khai bút và khai ấn.

Lễ hội này là một điểm nhấn văn hóa của người dân Nam Bộ và TP. HCM, với mong muốn cầu cho mưa thuận, gió hòa và mọi sự thuận lợi, hanh thông trong năm mới, cũng như tôn vinh sức mạnh đoàn kết của nhân dân.

Vào tháng 4/2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chính thức công bố Lễ hội Khai hạ - Cầu an tại Lăng Đức Tả quân Lê Văn Duyệt là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. 

Lễ giỗ Đức Tả quân Lê Văn Duyệt 

Mỗi năm, vào các ngày 29 hoặc 30/7 âm lịch, cũng như mồng 1 và 2/8 âm lịch, Lăng Ông tổ chức Lễ giỗ Đức Tả quân Lê Văn Duyệt với nghi thức cấp tiểu cung đình triều Nguyễn, tôn vinh vị tướng quân vĩ đại và cầu nguyện cho linh hồn ông an vui nơi miền cực lạc.

4.4. Chụp ảnh áo dài ở lăng Ông Bà Chiểu

Chụp ảnh áo dài là một hoạt động được nhiều du khách yêu thích khi đến thăm Lăng Ông Bà Chiểu. Phong cảnh lăng mộ cùng những tòa tháp và bia đá cổ kính càng làm cho bức ảnh trở nên đẹp đẽ và tinh tế hơn.

Người ta cũng thường chọn các góc chụp đặc biệt để tạo nên một bức ảnh ấn tượng, ví dụ như bức ảnh chụp từ phía sau tòa tháp đầu tiên, tạo nên một không gian trầm mặc, cổ kính.

Nếu bạn muốn giữ lại những khoảnh khắc đáng nhớ tại Lăng Ông Bà Chiểu, chụp ảnh áo dài chắc chắn là một hoạt động không thể bỏ qua.

5. Những điều cần chú ý khi đến thăm Lăng Ông Bà Chiểu

Lăng Ông Bà Chiểu là một địa điểm du lịch nổi tiếng tại TP.HCM, thu hút hàng nghìn du khách trong và ngoài nước đến tham quan mỗi năm. Tuy nhiên, để có một chuyến đi với nhiều trải nghiệm thú vị, bạn cần lưu ý một số điều sau đây:

• Thời gian tham quan: Lăng Ông Bà Chiểu mở cửa từ 7h sáng đến 5h chiều, du khách cần lưu ý đi tham quan trong khung giờ này để không bị đóng cửa.
• Quy định ăn uống: Trong khu lăng, không được phép mang thức ăn và nước uống vào bên trong. Nếu có nhu cầu, bạn có thể mua đồ ăn, nước uống tại các quầy kinh doanh bên ngoài khu lăng.
• Trang phục: Để tôn trọng không gian lăng mộ, bạn nên mặc trang phục lịch sự, tránh các trang phục quá phô trương hay thiếu vải.
• Giữ vệ sinh: Cần giữ gìn vệ sinh khi đi tham quan khu lăng, không được vứt rác bừa bãi.

Mời bạn xem thêm: Bưu điện trung tâm Sài Gòn - Điểm đến văn hóa lịch sử không thể bỏ qua

Tổng kết lại, Lăng Ông Bà Chiểu là một trong những di sản văn hóa lịch sử quan trọng của TP. HCM nói riêng và cả nước nói chung. Tại đây, du khách có thể tìm hiểu và khám phá những giá trị văn hóa, kiến trúc, và lịch sử đặc biệt của đất Sài Gòn - Gia Định.

Điều đáng chú ý là khi đến thăm Lăng Ông, bạn cần tuân thủ các quy định và thể hiện sự tôn trọng đối với di tích lịch sử. Điều này sẽ giúp bảo vệ và gìn giữ những giá trị văn hóa của đất nước, đồng thời là cách thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã có công xây dựng và bảo vệ di tích quốc gia.